آرشیدا

هنر آینه کاری یکی از شاخه های هنر های تزیینی در کشور ایران محسوب می‌شود و اگر بخواهیم تاریخچه این هنر را مورد بررسی و تحلیل قرار دهیم باید به دورهی ساسانیان بازگردیم. در این دوره از تاریخ ایران ، اولین و زیباترین آینه کاری ها مرسوم شدند و بیشتر در کاخ ها و بناهای پادشاهان ایرانی مورد استفاده قرار می‌گرفتند.

 از آینه کاری های برجسته ی تاریخ کهن ایران می‌توان به بنای دیوانخانه ی شاه طهماسب صفوی در سال (930–984ق/ یا 1524–1576م) اشاره کرد. این بنای زیبا و نمونه ی برجسته ی هنر آینه کاری در شهر قزوین قرار دارد.همچنین اتاق آینه کاخ قصرمنشی در اصفهان نمونه دیگری از آینه کاری باقی مانده از دوران قاجار  می باشد.

دلیل بوجود آمدن هنر آینه کاری در تزیین بناهای ساختمان ها

در فرهنگ ایرانیان، دو عنصر اب و اینه نماد پاکی و روشنایی می باشد. مردم کهن ایران اعتقاد داشتند استفاده از آینه و وجود آن در خانه باعث ایجاد خصلت هایی همچون راستگویی و صفا در انسان ها می بارد و به همین دلیل نیز از آینه کاری در تزیین دیوارها و ستون ها، سقف و .... استفاده میشد

جالب است بدانید که حدودا در سده ی 10 هجری قمری، انواع آینه های مختلف از اروپا ( به ویژه ونیز) وارد کشور ما میشد. در ان دوره نیز همانطور که میدانید نقل و انتقال کالاها از راه های زمینی انجام میشود ممکن بود که در طول مسیر برخی از کالاهای مورد معامله دچار مشکل شوند و به آنها آسیب وارد شود. یکی از این کالاهای وارداتی به کشور ما، اینه های اروپایی بودند. اصولا در اکثر مواقع در طول مسیر این آینه ها در اثر ضربه و ناهمواری های مسیر و... دچار شکستگی میشوند.

همین موضوع نیز باعث بوجود آمدن هنر آینه کاری در ایران شد. شاید اکنون این سوال برای شما پیش آید که هنر آینه کاری چه ربطی به موضوع تجارت اینه داشت؟

در پاسخ به این سوال شما باید گفت که هنگامی که آینه های مورد معامله و خریداری شده از اروپا در طول مسیر دچار نقض و شکستگی میشدند، هنرمندان برای انکه از این آینه ها استفاده کنند و بجای ضرر اقتصادی از منفعت این کالا استفاده کنند، قطعات شکسته را در اندازه ها و طرح های مختلف در می آورند تا در تزیینات داخلی نمای ساختمان ها از آنها استفاده کنند.

انواع آینه کاری:

• آینه کاری اسلامی
• آینه کاری جور چین
• آینه کاری لوزی
• آینه کاری مدرن
• آینه کاری کلاسیک
• آینه کاری گل و بوته
• آینه کاری هندسی
• آینه کاری آنتیک
• آینه کاری حجمی
• آینه کاری کهنه کاری 

 در دوران شاه عباس بزرگ بازرگانی ایران با فرنگستان رونق بسزا یافت و از جمله کالاهای وارده جام‌های آیینه بود که از شهر ونیز به ایران می‌آوردند و با توجه به دوری راه و چگونگی وسایل حمل و نقل آن زمان و شکننده بودن جام آیینه چه بسا تا رسیدن آن به مقصد مقداری از این کالای کمیاب و گران‌قیمت آن زمان می‌شکست و کم‌کم استادان ایرانی درصدد برآمدند که قطعات جام‌های شکسته آیینه را برای تزیین درون ساختمان‌ها بکار برند و با چنین ابداعی شکسته‌های جام‌های آیینه را به بهترین ترتیب مورد بهره‌برداری قرار دادند و در عین حال کاخ شاهی را به صورتی تازه و بدیع آراستند و پس از آن به تدریج هنر آیینه‌کاری به صورت‌های گوناگون و در موراد مختلف مرسوم و متداول شد.در دوره قاجاریه مخصوصا در زمان ناصرالدین شاه، هنر آیینه‌کاری رونق و گسترش یافت و به‌ویژه هنرمندان شیراز از نظر نازک‌کاری‌ها و روی هم قرار دادن شیشه‌های مختلف ساده و رنگی و جام‌ها و گلبرگ‌های ریز آیینه، در این زمینه هنرنمایی و ابتکار فراوان به خرج داده‌اند.

منبع: قصرمنشی